{"4":"

Patrząc na kościół św. Mikołaja, widzisz najstarszą zachowaną budowlę w mieście. Świątynię wzniesioną około 1280 roku, która przetrwała ponad 700 lat, wielokrotnie zmieniając swój wygląd i stając się jednym z najcenniejszych zabytków Starej Lubowli.

\n\n\n

Średniowieczne początki

Pierwsza faza budowy kościoła św. Mikołaja przypada na koniec XIII wieku. Jedynym w pełni zachowanym elementem z tego okresu jest romański łuk tęczowy. Pierwotnie była to skromna, jednonawowa świątynia wiejska bez wieży, z niewielką zakrystią. Na przestrzeni wieków większość pierwotnych murów uległa zniszczeniu lub została przebudowana. Prawdopodobnie na początku wieku XIV całe wnętrze pokryto freskami, których fragmenty odsłonięto podczas ostatnich prac konserwatorskich.

Ta skromna budowla zapoczątkowała ewolucję architektoniczną, która przez stulecia przekształciła ją w jeden z głównych zabytków Starej Lubowli.

\n\n\n

Rozwój w XVII wieku

Okres największej rozbudowy przypadł na XVII stulecie. W 1604 roku w Starej Lubowli powstało Bractwo św. Anny, które wybudowało kaplicę w miejscu obecnego Ołtarza Świętego Krzyża. Około połowy XVII wieku dobudowano Kaplicę Różańcową Matki Bożej. W roku 1685 zakrystię wydłużono i nadbudowano o piętro, tworząc oratorium. Prywatne miejsce modlitwy fundatora. Kilka lat później zakończono budowę naw bocznych, nadając świątyni obecny kształt.

Te XVII-wieczne rozbudowy uczyniły z kościoła św. Mikołaja największy i najważniejszy zabytek sakralny w Lubowli.

\n\n\n

Wyjątkowy materiał budowlany z Rużbachów

Podczas XVII-wiecznej rozbudowy kościoła wykorzystano trawertyn. Lekki, porowaty kamień idealny jako materiał konstrukcyjny. Pozyskano go prawdopodobnie z okolic pobliskich Rużbachów. To tzw. „żywy kamień”, w którego mikro porach uwięzione są bąbelki gazu. Uwalniały się one podczas niedawnych prac remontowych i konserwatorskich, wydzielając delikatny zapach siarkowodoru.

Warto dodać, że trawertyn z tego samego źródła wykorzystano również przy budowie cerkwi w Jaworkach koło Szczawnicy.

\n\n\n

Historia dzwonnicy i wieży

Pierwszą dzwonnicą była wolnostojąca konstrukcja typu spiskiego, powstała prawdopodobnie w XVII wieku i rozebrana w XIX stuleciu. Jej fundamenty odkryto podczas badań archeologicznych w roku 2012. Obecna wieża pochodzi z około 1740 roku, a w XIX wieku została nadbudowana o mieszkanie dla strażaka i kręte schody.

Zmiana z wolnostojącej dzwonnicy na wieżę zintegrowaną z korpusem kościoła odzwierciedlała nowe tendencje architektoniczne w Starej Lubowli.

\n\n\n

Nowożytne przekształcenia i rewitalizacja

Po pożarze w roku 1843 odbudowano dach kościoła. W 1883 roku odnowiono elewację i pokrycie dachowe, a w roku 1905 wymieniono posadzkę na cementową, usuwając tkwiące w niej epitafia. W latach 50. XX wieku przeprowadzono gruntowną renowację, pokrywając elewację tynkiem brizolitowym. Charakterystycznym dla okresu komunistycznego.

Kompleksowa renowacja przeprowadzona w latach 2012–2018 odsłoniła cenne elementy wnętrza, czyniąc kościół św. Mikołaja jednym z najważniejszych zabytków na Słowacji i główną atrakcją architektoniczną Lubowli. Dzięki tym pracom świątynia odzyskała swój historyczny blask i potwierdziła swoją rangę wśród zabytków.

\n\n","13":"

Looking at St. Nicholas Church, you see the oldest surviving building in the city. The temple was built around 1280 and has survived for more than 700 years, changing its appearance many times and becoming one of the most valuable landmarks of Stara Ľubovňa.

\n\n\n

Medieval beginnings

The first phase of construction of St. Nicholas Church dates to the end of the 13th century. The only fully preserved element from this period is the Romanesque rainbow arch. Originally it was a modest, single-nave village church without a tower, with a small sacristy. Over the centuries, most of the original walls were destroyed or rebuilt. Probably in the early 14th century the entire interior was covered with frescoes, fragments of which were uncovered during recent restoration work.

This modest building initiated an architectural evolution that over the centuries transformed it into one of the main landmarks of Stara Ľubovňa.

\n\n\n

Development in the 17th century

The period of greatest expansion was in the 17th century. In 1604, the Brotherhood of St. Anne was founded in Stara Ľubovňa and built a chapel on the site of the current Holy Cross Altar. Around the middle of the 17th century, the Chapel of the Rosary of Our Lady was added. In 1685, the sacristy was extended and a floor was added, creating an oratory. The private prayer place of the founder. A few years later, the construction of the side aisles was completed, giving the temple its current shape.

These 17th-century expansions made St. Nicholas Church the largest and most important religious monument in Lubovli.

\n\n\n

Unique building material from Ružbachy

Travertine was used during the 17th-century expansion of the church. A lightweight, porous stone ideal as a construction material. It was probably obtained from the area of nearby Ružbachy. It is a so-called \"living stone\" in whose micro pores gas bubbles are trapped. They were released during recent renovation and restoration work, giving off a faint odor of hydrogen sulfide.

It is worth mentioning that travertine from the same source was also used in the construction of an Orthodox church in Jaworki near Szczawnica.

\n\n\n

History of the belfry and tower

The first bell tower was a free-standing Spiš-type structure, probably built in the 17th century and demolished in the 19th century. Its foundations were discovered during archaeological investigations in 2012. The current tower dates from around 1740, and in the 19th century it was superstructed with a fireman's apartment and a winding staircase.

The change from a freestanding bell tower to a tower integrated into the body of the church reflected new architectural trends in Stara Lubovla.

\n\n\n

Modern transformations and revitalization

After a fire in 1843, the church's roof was rebuilt. In 1883, the façade and roofing were renewed, and in 1905, the cement floor was replaced with a cement floor, removing the epitaphs stuck in it. In the 1950s a major renovation was carried out, covering the facade with brisolite plaster. Characteristic of the communist period.

The comprehensive restoration carried out between 2012 and 2018 uncovered valuable elements of the interior, making St. Nicholas Church one of the most important monuments in Slovakia and a major architectural attraction in Lubovli. Thanks to these works, the church has regained its historic splendor and confirmed its rank among historical monuments.

\n\n","14":"

Pri pohľade na Kostol svätého Mikuláša vidíte najstaršiu zachovanú stavbu v meste. Chrám bol postavený okolo roku 1280 a prežil viac ako 700 rokov, pričom mnohokrát zmenil svoju podobu a stal sa jednou z najcennejších pamiatok Starej Ľubovne.

\n\n\n

Stredoveké začiatky

Prvá etapa výstavby Kostola svätého Mikuláša sa datuje do konca 13. storočia. Jediným kompletne zachovaným prvkom z tohto obdobia je románsky dúhový oblúk. Pôvodne to bol skromný jednoloďový dedinský kostolík bez veže a s malou sakristiou. V priebehu storočí väčšina pôvodných múrov schátrala alebo bola prestavaná. Pravdepodobne na začiatku 14. storočia bol celý interiér pokrytý freskami, ktorých fragmenty boli odhalené počas nedávnych reštaurátorských prác.

Táto skromná stavba iniciovala architektonický vývoj, ktorý ju v priebehu storočí premenil na jednu z hlavných dominánt mesta Stará Ľubovňa.

\n\n\n

Vývoj v 17. storočí

Obdobie najväčšieho rozvoja nastalo v 17. storočí. V roku 1604 bolo v Starej Ľubovni založené Bratstvo svätej Anny, ktoré postavilo kaplnku na mieste dnešného oltára Svätého kríža. Približne v polovici 17. storočia pribudla kaplnka Ružencovej Panny Márie. V roku 1685 bola predĺžená sakristia a pristavané poschodie, čím vzniklo oratórium. Súkromné miesto modlitby zakladateľa. O niekoľko rokov neskôr boli dobudované bočné lode, čím kostol získal dnešnú podobu.

Vďaka týmto prístavbám zo 17. storočia sa Kostol svätého Mikuláša stal najväčšou a najvýznamnejšou sakrálnou pamiatkou v Ľubovni.

\n\n\n

Výnimočný stavebný materiál z Ružbachov

Travertín bol použitý pri rozširovaní kostola v 17. storočí. Ľahký, pórovitý kameň ideálny ako stavebný materiál. Pravdepodobne bol získaný z okolia neďalekých Ružbach. Ide o tzv. živý kameň, v ktorého mikropóroch sa zachytávajú bublinky plynu. Tie sa uvoľnili počas nedávnych renovačných a reštaurátorských prác a vydávajú slabý zápach sírovodíka.

Za zmienku stojí, že travertín z rovnakého zdroja bol použitý aj pri stavbe kostola v Jaworkoch pri Szczawnici.

\n\n\n

História zvonice a veže

Prvou zvonicou bola voľne stojaca stavba spišského typu, postavená pravdepodobne v 17. storočí a zbúraná v 19. storočí. Jej základy boli objavené počas archeologických vykopávok v roku 2012. Súčasná veža pochádza z obdobia okolo roku 1740 a v 19. storočí bola nadstavaná s bytom pre hasičov a točitým schodiskom.

Zmena samostatne stojacej zvonice na vežu integrovanú do telesa kostola odrážala nové architektonické trendy v Starej Ľubovni.

\n\n\n

Moderná premena a revitalizácia

Po požiari v roku 1843 bola strecha kostola obnovená. V roku 1883 bola obnovená fasáda a strešná krytina a v roku 1905 bola vymenená cementová podlaha odstránením nalepených epitafov. V 50. rokoch 20. storočia sa uskutočnila rozsiahla rekonštrukcia, pri ktorej sa fasáda pokryla brisolitovou omietkou. Charakteristické pre obdobie komunizmu.

Komplexná obnova uskutočnená v rokoch 2012 až 2018 odkryla cenné prvky interiéru, čím sa Kostol svätého Mikuláša stal jednou z najvýznamnejších pamiatok na Slovensku a významnou architektonickou atrakciou Ľubľany. Vďaka týmto prácam získal kostol opäť svoj historický lesk a potvrdil svoje postavenie medzi historickými pamiatkami.

\n\n"}

Kościół św. Mikołaja w Lubowli - 700 lat przemian